ซ่อมบำรุงอาคาร: ไฟตก ไฟกระชากคืออะไร ป้องกันได้อย่างไร

[siritidaphon]

เมื่อพูดถึงหนึ่งในปัญหาที่พบได้บ่อย ๆ จากการใช้งานอุปกรณ์ไฟฟ้า โดยเฉพาะเวลาฝนตก ฟ้าร้องฟ้าผ่า  ก็คือเรื่องของ ไฟตก ไฟกระชาก ซึ่งสัญญาณบ่งชี้ก็คือ การที่เครื่องใช้ไฟฟ้าในบ้านคุณเริ่มมีอาการติด ๆ ดับ ๆ แอร์ไม่เย็นหรือบางครั้งก็ตัดไปเอง หรือการที่หลอดไฟไม่ติดหรือกระพริบอยู่บ่อย ๆ ซึ่งปัญหาเหล่านี้สามารถป้องกันได้ด้วย อุปกรณ์ป้องกันไฟกระชาก (Surge Arrester) ซึ่งมีทั้งแบบที่เสียบเข้ากับเต้ารับไฟฟ้าที่ผนังหรือรางปลั๊กพ่วง หรือติดตั้งในสวิทช์บอร์ด (ตู้ MDB) หรือตู้คอนซูมเมอร์


ไฟตก ไฟกระชาก คืออะไร

อาการไฟตก เกิดขึ้นเมื่อมีแรงดันไฟฟ้าต่ำกว่า 220V ในช่วงเวลาหนึ่งอย่างรวดเร็ว ทำให้มีแรงดันไฟฟ้าไม่เพียงพอต่อการใช้งาน ส่งผลให้เครื่องใช้ไฟฟ้าหยุดทำงานในระยะเวลาสั้น ๆ หรือไม่สามารถทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ เช่น หลอดไฟอาจมีการกระพริบหรือลดความสว่างลง หรือพัดลมที่หมุนช้าลง

อาการไฟกระชาก เกิดขึ้นเมื่อมีแรงดันไฟฟ้านั้นขาด ๆ เกิน ๆ จาก 220V ในช่วงเวลาหนึ่งอย่างรวดเร็ว ซึ่งแรงดันไฟฟ้าที่ไม่เสถียรและกระแสไฟฟ้าที่สูงขึ้นอย่างรวดเร็วนี้อาจสร้างความเสียหายต่อเครื่องใช้ไฟฟ้าที่กำลังทำงานอยู่ โดยเฉพาะอุปกรณ์ที่ไวต่อการเปลี่ยนแปลงของแรงดันเกินหรือมีความคงทนต่ำ ซึ่งหากไม่มีการป้องกันหรือแก้ไข อาจส่งผลให้วงจรไฟฟ้ามีปัญหารุนแรงและนำไปสู่สาเหตุของเพลิงไหม้ได้

โดยสาเหตุของการเกิดไฟตกและไฟกระชากอาจเกิดได้จากหลายปัจจัยคล้ายกัน เช่น ปรากฎการณ์ทางธรรมชาติอย่างฟ้าผ่า หรือการวางระบบไฟฟ้าที่ไม่ได้มาตรฐาน สายไฟชำรุดทำให้เสียแรงดันไฟฟ้า สัญญาณรบกวนทางไฟฟ้า หรือการใช้เครื่องใช้ไฟฟ้าที่มีอัตราการกินไฟในปริมาณมากพร้อมกัน เป็นต้น


อุปกรณ์ป้องกันไฟกระชาก (Surge Arrester)

อุปกรณ์ป้องกันไฟกระชาก (Surge Arrester หรือ Surge Protector) เป็นอุปกรณ์ที่ช่วยลดแรงดันไฟฟ้า สำหรับช่วยป้องกันความเสียหายจากการที่แรงดันไฟฟ้าสูงขึ้นในชั่วขณะ หรือในช่วงที่เกิดไฟกระชากนั่นเอง เราจึงมักเห็นว่าปลั๊กไฟรุ่นใหม่ ๆ จะมีอุปกรณ์ป้องกันไฟกระชาก (Surge Arrester) ติดตั้งเสริมมาด้วย และเพื่อการทำงานอย่างเต็มประสิทธิภาพควรมีการต่อสายดินเพื่อให้กระแสไฟฟ้าวิ่งลงสู่ดินแทนเครื่องใช้ไฟฟ้า ทั้งนี้ความสามารถในการต้านทานแรงดันไฟฟ้าก็ขึ้นอยู่กับคุณภาพและรุ่นของอุปกรณ์ป้องกันไฟกระชากนั้น ๆ


อุปกรณ์ป้องกันไฟกระชาก (Surge Arrester) ทำงานอย่างไร

Surge Arrester หรือ Surge Protector จะปรับค่าความต้านทานให้เหมาะสมกับแรงดันไฟฟ้าที่เข้ามา กล่าวคือเมื่อเกิดเหตุการณ์ไฟกระชาก Surge Arrester จะทำหน้าที่ต้านทานเอาไว้ในช่วงเวลาสั้น ๆ แต่หากแรงดันไฟฟ้าเข้ามาเยอะเกินกว่าที่อุปกรณ์จะรับไว้ได้ ก็จะทำการเหนี่ยวนำกระแสไฟที่เกินมานี้ให้เปลี่ยนทิศทางออกจากอุปกรณ์ไฟฟ้า โดยสร้างแนวที่มีความต้านทานต่ำเพื่อให้กระแสไฟฟ้าไหลไปตามแนวนั้นและลงสู่สายดิน แทนที่จะวิ่งเข้าไปทำลายอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้า เหมาะสำหรับอาคารอุตสาหกรรม สำนักงาน ตึกอาคาร และที่อยู่อาศัยทั่วไป สามารถติดตั้งร่วมกับเบรกเกอร์ และอุปกรณ์ป้องกันไฟรั่วไฟดูด โดย Surge Arrester มี 2 ชนิดหลัก ๆ คือ

-    ชนิด Filter ที่มีลักษณะเป็นตัวกีดขวาง คอยสกัดกั้นพลังงานไฟฟ้าที่มีความถี่สูงในขณะเดียวกันก็จะปล่อยให้พลังงานไฟฟ้าที่มีความถี่ต่ำไหลผ่านได้โดยสะดวก
-    ชนิด Transients Diverters ที่มีการสร้างแนวซึ่งมีความต้านทานต่ำสำหรับให้แรงดันไฟฟ้าที่สูงขึ้นชั่วขณะไหลไปตามแนวลงสู่สายดิน


Siemens Surge Arrester 5SD Series

ใครที่กำลังมองหาอุปกรณ์ป้องกันไฟกระชากอยู่ ซีเมนส์ รุ่น 5SD Series มีระบบ Thermal isolating arrester disconnector ทำให้มีระดับการป้องกันที่สูง สามารถป้องกันไฟกระชากได้สูงถึง 1.5 kV แรงดันการใช้งานสูงสุด 350V โดยจะถ่ายเทกระแสไฟฟ้าเกินลงสู่ดิน ติดตั้งบนรางมาตรฐาน (Din rail) พร้อมด้วยระบบติดตั้งกันลื่น (anti-slip terminals) สามารถติดตั้งร่วมกับเบรกเกอร์ และอุปกรณ์ป้องกันไฟรั่วไฟดูดได้ มีให้เลือกทั้งชนิดสำหรับที่อยู่อาศัยทั่วไป (1 Pole) ที่ต้องการความปลอดภัยเพิ่มขึ้น ไปจนถึงโรงงานอุตสาหกรรม สำนักงานขนาดใหญ่ต่าง ๆ (4 Pole)



ซ่อมบำรุงอาคาร: ไฟตก ไฟกระชากคืออะไร ป้องกันได้อย่างไร อ่านบทความเพิ่มเติมคลิ๊กที่นี่ https://snss.co.th/dt_post/technical-services/